راهکارهای توانمندسازی تعاونی های تولید بر اساس نظرات کارشناسان و اعضای هیئت مدیره تعاونی های تولید

علی رغم تلاش های گوناگون در راستای توانمندسازی تعاونی ها در ایران، توافق چندانی در ارتباط با مفهوم و راهکارهای این امر مشاهده نمی شود. بنابراین هدف از این تحقیق، دستیابی به راهکارهای توانمندسازی تعاونی-های تولید از دیدگاه کارشناسان ملی و استانی و همچنین اعضای هیئت مدیره تعاونی های تولید بود. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی است و در آن از فن دلفی جهت جمع آوری داده ها و حصول توافق استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه به دو گروه تقسیم شدند، کارشناسان درگیر در طرح های توانمندسازی تعاونی های تولید در سطح ملی و استانی (80=n)، و اعضای هیئت مدیره آگاه و مطلع از طرح های توانمندسازی تعاونی های تولید در استان های مذکور بودند (277=n)، که از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای انتخاب کارشناسان (55=n) و از روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی برای انتخاب اعضای هیئت مدیره و مدیرعاملان (85=n) استفاده شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه در طی دو مرحله استفاده شد. روایی و پایایی ابزار تحقیق مورد تایید قرار گرفت. در مرحله اول تکنیک دلفی پاسخگویان به 21 مورد از تعاریف توانمندسازی تعاونی های تولید، 28 مورد از ویژگی-های تعاونی های تولید توانمند، 33 مورد از عوامل پیش برنده ها و 32 مورد از عوامل بازدارنده توانمندسازی تعاونی های تولید، و 34 مورد از راهکارهای توانمندسازی تعاونی های تولید اشاره کردند. در مرحله دوم نظرات پاسخگویان در قالب طیف لیکرت 5 قسمتی (1: کاملاً مخالفم تا 5: کاملاً موافقم) مورد پرسش قرار گرفت. با استفاده از آزمون مقایسه میانگین ها گویه های مورد توافق دو گروه (کارشناسان توانمندسازی تعاونی های تولید و مدیر عاملان تعاونی های تولید) حذف شدند. در نهایت 19 تعریف توانمندسازی تعاونی تولید، 24 ویژگی تعاونی تولید توانمند، 29 عوامل پیش برنده توانمندسازی تعاونی های تولید، 22 عامل بازدارنده توانمندسازی تعاونی های تولید و 32 راهکار توانمندسازی تعاونی های تولید مورد توافق دوگروه قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از تحلیل عاملی گویه های مربوط به تعریف توانمندسازی تعاونی های تولید در قالب 4 عامل: آموزش و هدایت، ایجاد ظرفیت-های فردی، گروهی و سازمانی، جهت گیری رفع نیازها و مشکلات اعضا و توسعه پایدار، و افزایش استقلال و نقش آفرینی تعاونی، گویه های مربوط به ویژگی های تعاونی های تولید توانمند در قالب 4 عامل: داشتن طرح و برنامه اجرایی و آموزشی، اراده و اقدام جمعی، توانا در رسیدن به اهداف و تعاملات و شراکت ها، گویه های مربوط به عوامل پیش برنده توانمندسازی تعاونی های تولید در قالب 4 عامل: توسعه زیر ساخت های لازم، ایجاد شرایط یادگیری و تبادل دانش، ارتقای اعتماد و انگیزه اعضا، استقلال تعاونی ها، گویه های عوامل بازدارنده در قالب 4 عامل: قابلیت های پایین اعضا برای برنامه ریزی و مدیریت، نقش آفرینی ضعیف بخش دولتی، عدم تفویض اختیار توسط بخش دولتی ، عدم توجه به مشارکت و گویه های راهکارهای توانمندسازی تعاونی های تولید در قالب 5 عامل: تدوین برنامه های مناسب، دادن اختیار به تعاونی ها و احترام به مالکیت فردی اعضا، ارتقای مشارکت و تعاملات، ارائه تشویق و پاداش ، و آموزش و فرهنگ سازی دسته بندی شدند.